Thang máy là phương tiện vận chuyển tiện ích trong các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại, và nhiều công trình khác. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, việc tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn khi lắp đặt và vận hành thang máy là điều bắt buộc. Dưới đây là những tiêu chuẩn an toàn cần có khi sử dụng thang máy mà cả nhà quản lý và người sử dụng cần lưu ý.
Hệ Thống Phanh An Toàn (Safety Brake System)
Một trong những tiêu chuẩn an toàn quan trọng nhất của thang máy là hệ thống phanh an toàn. Hệ thống này đảm bảo rằng thang máy sẽ dừng lại ngay lập tức nếu xảy ra tình trạng bất thường như tốc độ vượt quá quy định hoặc đứt cáp. Phanh an toàn thường được kích hoạt bằng lực ly tâm hoặc các cảm biến tốc độ, giúp ngăn chặn tình huống thang máy rơi tự do.
Tiêu chuẩn: EN 81-20 (Châu Âu), ASME A17.1 (Mỹ).
Hệ Thống Chống Kẹt Cửa (Door Safety System)
Cửa thang máy là khu vực tiềm ẩn nguy cơ cao nhất khi người sử dụng ra vào. Vì vậy, các thang máy hiện đại phải được trang bị hệ thống chống kẹt cửa, bao gồm cảm biến hồng ngoại hoặc cơ chế vật lý, giúp cửa thang tự động mở lại khi phát hiện có vật cản.
Tính năng: Phát hiện chuyển động khi cửa đóng và mở cửa tự động để tránh kẹp người hoặc đồ vật.
Tiêu chuẩn: EN 81-70, ASME A17.1.
Hệ Thống Cứu Hộ Tự Động (Automatic Rescue Device – ARD)
Trong trường hợp mất điện hoặc hỏng hóc kỹ thuật, hệ thống cứu hộ tự động sẽ đưa thang máy về tầng gần nhất và mở cửa để người bên trong thoát ra an toàn. Hệ thống này hoạt động nhờ vào bộ nguồn dự phòng hoặc hệ thống pin được lắp đặt sẵn trong thang.
Tiêu chuẩn: Được yêu cầu trong các tiêu chuẩn an toàn quốc tế, chẳng hạn như EN 81-28.
Hệ Thống Cảnh Báo Quá Tải (Overload Warning System)
Thang máy cần được trang bị hệ thống cảnh báo quá tải, giúp đảm bảo rằng thang máy không hoạt động khi có quá nhiều người hoặc hàng hóa vượt quá trọng tải cho phép. Khi quá tải, hệ thống sẽ phát ra tín hiệu cảnh báo và thang sẽ không di chuyển cho đến khi trọng tải giảm xuống mức an toàn.
Tính năng: Cảnh báo bằng âm thanh hoặc đèn tín hiệu, thang máy dừng hoạt động cho đến khi giảm tải.
Tiêu chuẩn: ASME A17.1, EN 81-1.
Kiểm Tra Định Kỳ Và Bảo Dưỡng (Regular Inspection & Maintenance)
Việc kiểm tra và bảo dưỡng thang máy định kỳ là một tiêu chuẩn an toàn quan trọng để đảm bảo các thiết bị luôn hoạt động trong điều kiện tốt nhất. Các thành phần chính cần kiểm tra gồm cáp, động cơ, hệ thống điều khiển, và hệ thống phanh an toàn. Thời gian kiểm tra và bảo dưỡng thường được quy định rõ ràng trong các tiêu chuẩn quốc tế.
Tiêu chuẩn: Kiểm tra ít nhất 6 tháng một lần hoặc tùy thuộc vào tần suất sử dụng.
Tiêu chuẩn quốc tế: ISO 22559-1.
Nút Khẩn Cấp Và Hệ Thống Liên Lạc (Emergency Button & Communication System)
Mỗi thang máy đều cần trang bị nút khẩn cấp và hệ thống liên lạc với bộ phận kỹ thuật hoặc quản lý tòa nhà. Trong trường hợp khẩn cấp, người bên trong thang máy có thể báo động và nhận sự hỗ trợ kịp thời. Ngoài ra, một số thang máy hiện đại còn có hệ thống liên lạc hai chiều giúp kết nối với bộ phận cứu hộ.
Tính năng: Nút bấm SOS trong cabin và hệ thống liên lạc khẩn cấp với bộ phận bảo trì.
Tiêu chuẩn: EN 81-28, ISO 22559-1.
Hệ Thống Kiểm Soát Tốc Độ (Speed Governor)
Hệ thống kiểm soát tốc độ giúp đảm bảo thang máy di chuyển với tốc độ an toàn đã được cài đặt. Nếu tốc độ vượt quá giới hạn an toàn, hệ thống này sẽ tự động kích hoạt phanh khẩn cấp để dừng thang máy.
Tính năng: Giám sát tốc độ di chuyển và tự động điều chỉnh.
Tiêu chuẩn: EN 81-20.
Hệ Thống Kiểm Soát Nhiệt Độ Cabin
Đối với những thang máy vận hành trong môi trường nhiệt độ khắc nghiệt hoặc có lưu lượng sử dụng lớn, việc duy trì nhiệt độ cabin ổn định là rất quan trọng. Cabin thang máy có thể được trang bị hệ thống điều hòa không khí hoặc quạt thông gió để đảm bảo sự thoải mái cho người sử dụng.
Tính năng: Kiểm soát nhiệt độ, thông gió hoặc điều hòa không khí.
Tiêu chuẩn: EN 81-70.
Hệ Thống Chiếu Sáng Khẩn Cấp (Emergency Lighting System)
Trong trường hợp mất điện, thang máy cần có hệ thống chiếu sáng khẩn cấp để đảm bảo người trong thang có thể di chuyển an toàn. Hệ thống này thường hoạt động dựa trên nguồn điện dự phòng hoặc pin có thể hoạt động trong vài giờ sau khi mất điện.
Tính năng: Đèn LED hoặc đèn chiếu sáng khẩn cấp có khả năng chiếu sáng trong ít nhất 1-2 giờ.
Tiêu chuẩn: ISO 22559-1.
Chứng Nhận Kiểm Định An Toàn (Safety Certification)
Mỗi thang máy trước khi được đưa vào vận hành cần phải có chứng nhận kiểm định an toàn từ các cơ quan chức năng. Chứng nhận này đảm bảo thang máy đã trải qua quá trình kiểm tra nghiêm ngặt và đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn an toàn.
Yêu cầu: Thang máy cần có chứng nhận từ các tổ chức uy tín như CE (Châu Âu), UL (Mỹ) hoặc các chứng nhận quốc gia khác tùy thuộc vào quốc gia sử dụng.
Kết Luận
An toàn khi sử dụng thang máy là yếu tố không thể xem nhẹ, từ khâu lắp đặt, vận hành đến bảo dưỡng định kỳ. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn không chỉ đảm bảo tính mạng cho người sử dụng mà còn giúp thang máy hoạt động bền bỉ và hiệu quả hơn trong thời gian dài. Nhà quản lý và người dùng cần phải nắm rõ các tiêu chuẩn này để đảm bảo sử dụng thang máy một cách an toàn và hiệu quả.
